देवचुली डाँडाको पर्यटन प्रवर्द्धन लागि पूर्वाधार निर्माण

देवचुली । गण्डकी प्रदेश अन्तर्गत नवलपुर जिल्लाको देवचुली नगरपालिका पर्यटकीय सम्भावना बोकेको क्षेत्र हो । पुर्व पश्चिम राजमार्ग हुँदै सजिलै पुगिने यस क्षेत्रको फरक भौगोलिक विशेषताले पनि यस क्षेत्रलाई पर्यटकीय हिसाबले विशेष बनाएको छ । यस क्षेत्रको एक प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य बनिरहेको देवचुली डांँडा समुद्री सतह देखि करिब १९३६ मिटरको उचाईमा रहेको छ । दलदले बजार देखि मुण्डे हुँदै किर्तिपुरबाट करिब पाँच किलोमिटरको पैदल यात्रामा यस रमणीय ठाउँमा पुग्न सकिन्छ ।

देवचुली नगरपालिका वडा नम्बर ६ अन्तर्गत रहेको यस भूभागमा किर्तिपुरबाट तिन घण्टाको पदयात्रामा सहजै पुग्न सकिने नवलपुरकै अग्लो डाडाँको उत्तरतर्फ मनै लोभ्याउने अग्ला हिमाली शृंखला, दक्षिण तर्फ सुन्दर नारायणी नदी, चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको हरियो घना जंगलका फाँटहरु,बिहानको समयमा अनुभव गर्न सकिने अनुपम सुर्योदय लगायतका अन्य अरु प्राकृतिक दृश्यहरु पनि अवलोकन गर्न सकिने यस क्षेत्र धार्मिक महत्व बोकको ठाउँ समेत हो ।

हरेक वर्षको चैते पुर्णिमामा यहाँ ठुलो संख्यामा भक्तजनहरुको भिड लाग्ने गर्दछ । उक्त दिन तीन कन्या माईको पुजा हुने गर्दछ ।विशेष गरि थारु समुदायका मानिसहरु यस दिन शिरथान कुवारवर्ती माईका रुपमा पुजा गर्न देवचुली डाँडा आइपुग्ने गर्दछन । द्वापर युगमा पाँच पाण्डव द्रोपदी सहित केही दिन यहिँ डाँडामा रहेको गुफामा बास बसेको किंवदन्ती रहेकोले यस गुफाको आफ्नै धार्मिक महत्व पनि रहेको छ । गुफा भत्रिका विभिन्न जनावर र मानिसका आकृति देखिने चट्टान र सारंगीको धुन जस्तो संगीत निस्कने ढुंगाहरुको कारण पनि यो डाँडा धार्मिक तथा भौगोलिक दुवै हिसाबले आकर्षणको केन्द्र बनेको छ ।

यस सुन्दर पर्यटकीय गन्तव्यको पर्यटकीय सम्भावनालाई अझ बढी टेवा पुर्याउने हेतुले यसको पर्यटन प्रवर्द्धन, प्रचारप्रसार र अन्य व्यवस्थापनका लागि युनडिपी, राष्ट्रिय पर्यटन बोर्ड र देवचुली नगरपालिकाको संयुक्त साझेदारीमा जिविकोपार्जन पुनरुत्थान लागि दिगो पर्यटन कार्यक्रम संचालनमा ल्याइएको छ । यस परियोजनाको कुल बजेट ४२ लाख ५० हजार रुपैयाँ रहेको थियो। परियोजनाको कुल बजेटको ५२.९४ प्रतिशत देवचुली नगरपालिकाले र बाँकी ४७.०६ प्रतिशत जिविकोपार्जन पुनरुत्थान लागि दिगो पर्यटन कार्यक्रमले व्यहोर्ने गरी सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।

यस कार्यक्रम भित्र परेका मुख्य योजनाहरु अन्तर्गत व्यवस्थित पदमार्गको निर्माण,पदमार्गमा पैदलयात्री तथा पर्यटकको लागि विश्राम स्थलको निर्माण,होम्सटे व्यवसायको व्यवसायीकरण, उद्यमशीलता सिर्जना,पर्यटकीय संकेत चिन्हहरुको निर्माण र फोहोर संकलन रिङ्ग निर्माणका लागि बजेट वर्गीकरण गरि कार्यक्रम सुरु गरिएको थियो ।

बजेट वर्गीकरण र सम्झौता अनुरुपनै सो क्षेत्रमा करिब १७०० पक्की सिंढी तथा ५ वटा विश्राम स्थलको निर्माण गरिएको छ। त्यसै गरि उपयुक्त स्थानहरुमा ३० वटा पर्यटकीय संकेत चिन्ह तथा वातावरण मैत्री होर्डिङ बोर्ड, फोहोर संकलनका लागि विभिन्न स्थानमा ३० वटा डस्टबिनहरु राखिएको छ। सबै किसिमका पूर्वाधारहरुको निर्माण संगै सो क्षेत्रमा घुमघामका लागी पुग्ने पर्यटक र पदयात्रीहरुको लागि खाना तथा बास बस्ने सहजताका लागि त्यहाँका स्थानीय मगर समुदायलाई होम्सटे संचालन गर्न स्थानीयका लागि आवश्यक अभिमुखीकरण तालिम दिई होमस्टे व्यवसायलाई स्थानीयहरुको प्रत्यक्ष संग्लग्नता व्यवसायिक रुपमै अघि बढाईएको छ जसले गर्दा पछिल्लो समय बास बस्ने गरि पुग्ने पर्यटकको संख्यामा उल्लेखनीय रुपमा बढेका छन् । त्यहिँकै स्थानीय समुदायहरुको संलग्नतामा यस्ता कसिमिका क्रियाकलापहरु सुरु भएपछि समुदायमा उद्यमशीलतासँगै रोजगारीको अवसरहरु पनि सिर्जना भएको पाइएको छ ।

स्थानीयको आर्थिक आयआर्जनमा पनि टेवा पुर्‍याएको छ । दिगो रुपमा प्रभाव पार्ने यस्ता किसिमका बहुआयामकि कार्यक्रमहरुले सम्भावना बोकेको तर उचित प्रचारप्रसारको कमीले ओझेल परेको यस गन्तव्यको पर्यटन प्रवर्द्धनमा सार्थक पहल गरेको छ ।