गाई भैंसीको प्रोल्याप्स (Prolapse) तब हुन्छ जब उनीहरूको गर्भाशय (uterus), योनि (vagina), वा मलद्वार (rectum) आफ्नो सामान्य स्थानबाट बाहिर निस्कन्छ। प्रोल्याप्सको प्रमुख कारणहरूमा निम्न समावेश छन् ।
कारणहरू:
१. प्रसवपश्चात् कमजोरी: प्रसवपछि पेल्विक मांसपेशीहरू कमजोर हुने कारणले गर्दा यो समस्या देखिन्छ।
२. क्याल्सियमको कमी: प्रसवका बेला क्याल्सियमको कमीले गर्भाशयको मांसपेशीहरू कमजोर बनाउँछ।
३. अधिक वजन: गाई वा भैंसीको अत्यधिक वजनले शरीरमा थप दबाब सिर्जना गर्छ, जसले गर्भाशय वा योनि बाहिर निस्कन सक्छ।
४. दूषित वा अस्वस्थ वातावरण: खराब व्यवस्थापन र अस्वस्थ वातावरणले संक्रमणको कारण पनि प्रोल्याप्स हुन सक्छ।
५. कठिन प्रसव: धेरै ठूला बच्छा वा गलत प्रसवको कारण यो समस्या हुन सक्छ।
उपचार:
१. म्याकानिकल पुनःस्थापना: योनि वा गर्भाशयलाई सावधानीपूर्वक सफा गरी सही स्थानमा फिर्ता राखिन्छ।
२. क्याल्सियम पूर्ति: क्याल्सियमको कमीलाई पुरा गर्न क्याल्सियमको सुई वा अन्य औषधिहरू दिनु पर्छ।
३. सिलाई (स्ट्रिचिङ): यो प्रक्रिया अन्तर्गत प्रोल्याप्स रोक्नको लागि योनि क्षेत्रलाई सिलाइन्छ ताकि समस्या पुनः नदोहोरियोस्।
४. एन्टिबायोटिक्स: संक्रमणको जोखिमलाई कम गर्न लाइ एन्टिबायोटिक औषधिहरू दिन सकिन्छ।
५. पोषण सुधार: आहारमा सन्तुलित पोषण दिनु महत्त्वपूर्ण हुन्छ, जसले शरीरलाई कमजोर हुन दिँदैन।
समयमै उपचार नगरेमा यो गम्भीर बन्न सक्छ, त्यसैले पशु चिकित्सकसँग र प्राविधीक सँग तुरुन्त परामर्श गर्नु आवश्यक छ।
–तुल्सी भट्टराई, पशु प्राविधिक